Omgevingsplanblog

De failliete gemeente

Vrijwel elke gemeente in Nederland is praktisch failliet. Failliet qua kennis, leegloop van personeel, vergrijzing en stroperige procedures. We hebben dan nog niet de boze en gefrustreerde initiatiefnemers van bouwprojecten meegenomen.

Nou nou, zo kan ie wel weer. Is het echt zo erg? Laat ik het zo zeggen: het werk van de RO-medewerker, zoals een planoloog of jurist, bij een gemeente is niet gemakkelijk.

Persoonlijk vind ik het ontzettend jammer dat het zo gaat. Ook jammer dat hier zo weinig aandacht voor is in de politiek. Verder dan vingerwijzen naar de ambtenaar komen ze niet. Het beeld over de ambtenaar van buitenstaanders is meestal niet zo positief. Ze houden immers ‘alles’ tegen, werken tegen en vertragen. Vanuit Den Haag roept Hugo de Jonge heel stoer dat hij de regie terug wil pakken, want de gemeente bakt er niets van. Nou, liever niet. De regie moet juist weer bij de gemeente liggen.

We willen echter geen gemeente die alleen maar onderzoeken aan het controleren is, dat is geen regie voeren. Ik wil een gemeente die zelf visies maakt, zelf nadenkt en keuzes maakt. Niet een gemeente die alles uitbesteed aan stedenbouwkundige bureaus. Daar wordt de gemeente niet beter van. RO-ambtenaren zijn helaas verworden tot doorgeefluik tussen initiatiefnemer en omgevingsdienst. Wees nou eerlijk, dat is toch niet leuk? Je kunt toch veel meer?

Hoe veranderen we dat?

Het omgevingsplan is hét moment om als gemeente de regie terug te pakken. En ook je werk inhoudelijk weer leuker en interessanter te maken. Weet jij wat er in het omgevingsplan komt? Daar moet je wel moeite voor doen. Het gaat niet van zelf. Het begint al door de keuze te maken niet alles uit te besteden.

Moet je dan zelf al die 1000-den pagina’s wetteksten, toelichtingen en handleidingen doorakkeren? Nee, dat hebben wij de afgelopen 3 jaren al voor je gedaan. Tureluurs en wanhopig werden we er van, maar het heeft heel veel opgeleverd. Daar kun jij van profiteren.

Hoe de gemeente de regie terug pakt via het omgevingsplan

• denk na over wat je moet uitbesteden: welke kennis heb je niet in huis?
• onderschat je eigen medewerkers niet: ze kunnen meer dan je denkt
• begin met een klein gebied voor het omgevingsplan
• durf fouten te maken, het is onvermijdelijk
• zie alles als een les en niet als falen (duh, toch echt waar)
• begrijp de inhoudelijke keuzes voor het omgevingsplan, wat zit er in?
• begin met kleine stappen: 3 uur per week per medewerker als tijdsinvestering om te beginnen
• volg ons programma ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan‘.

Meer weten? Boek een belafspraak. We vertellen je graag meer!

De Bruidsschat is de vuilnisbelt van het Rijk. Het is als zwerfafval dat blijft rondslingeren als je er niets aan doet. Blikjes die vooruit geschopt worden, bekers die blijven liggen.

In het DSO ziet niemand dit zwerfafval. Dat is juist zo lastig, print ‘em daarom maar eens uit. Je zult versteld staan. De Bruidsschat is een ratjetoe van regels die het tijdelijke omgevingsplan vanaf 1 januari 2024 ernstig vervuilt. Waarom ruimt niemand dit op?

Wil jij regels over fotorolletjes in het nieuwe omgevingsplan? Ja? Laad dan vooral de digitale versie van de Bruidsschat in je software. Veel software-aanbieders bestempelen dit als service zonder te weten wat ze doen. En in de praktijk merken we dat jij als RO-medewerker, jurist of planoloog hier braaf mee instemt. Waarom?

Besef dat de Bruidsschat in juridisch opzicht overgangsrecht is. De Bruidsschat zit vol met regels waar het Rijk vanaf wil en richting gemeente gooit. Vangen! Dat de gemeente op 1 januari 2024 van rechtswege een tijdelijk omgevingsplan heeft, wil niet zeggen dat je met deze rommel verder moet. Je kunt nu al beginnen met het kritisch doornemen van de Bruidsschat. Ga er met een stofkam doorheen. Maak een selectie van de regels die meegaan naar het nieuwe omgevingsplan of niet. Leg dit voor aan de Omgevingsdienst en hak knopen door.

Uitstelgedrag komt vaak voor: ‘We wachten nog op de definitieve versie, anders doe we veel werk voor niets‘. Echt onzin.

Weet je niet hoe dit aan te pakken?

Volg dan ons Programma ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan!‘

• leer praktisch en op een creatieve manier een basis-omgevingsplan te maken in 6 stappen
• 6 modules: elke 2 weken 2 uren les in gemeentehuis
• afgestemd op de gemeentelijke praktijk
• krijg zelf de regie over de inhoud en structuur van het nieuwe omgevingsplan
• 24/7 toegang tot het platform waar je in eigen tempo verder kunt leren
• begeleiding door een ervaren jurist of planoloog

Wat levert het op:

• op 1 januari 2024 zelf het omgevingsplan kunnen wijzigen met nieuwe regels
• een modulair casco-omgevingsplan-op-maat in software
• praktische kennis over opbouw en structuur van het nieuwe omgevingsplan

We vertellen je graag meer! Bel 010 – 307 2273 of boek een belafspraak in. Mailen mag natuurlijk ook.

P.S. Op 1 augustus 2023 starten we met de 2e groep gemeenten. Doe mee!

Casco-omgevingsplan, de belangrijkste praktijklessen tot nu toe

De afgelopen 3 jaar zijn we bezig geweest met het op maat maken van casco’s voor omgevingsplannen. Een lange reis van vallen en opstaan! Maar ook heel leerzaam. Misschien herken je het wel.

Waar wij tegenaan liepen:

• leren door fouten te maken klinkt goed, maar is lastig voor ons ego
• waar begin je?
• verandering roept weerstand en kritiek op
• omgaan met dwarsliggers in de gemeentelijke organisatie
• gemeentelijke collega’s die afhaken
• te abstracte handreikingen over het omgevingsplan
• denken dat je het met > 20 jaar werkervaring met ruimtelijke plannen wel weet
• verdwalen in het oerwoud dat Omgevingswet heet.

TOP 3 Lessons Learned

1. Openstaan voor verandering en andere opvattingen/denkwijzen
   Iedereen kijkt met een andere bril naar het omgevingsplan. Klinkt logisch, maar is in de praktijk best moeilijk om mee om te gaan. Of het nu milieu- of beleidsmedewerkers zijn of gemeentelijke collega’s van communicatie en ICT: af en toe heel lastig om mee te werken. Zeker als je zelf ook eigenwijs bent :-).
   
2. Hét casco bestaat niet
   Het mooie, maar ook lastige is dat hét casco-omgevingsplan niet bestaat. Het gaat er vooral om dat jij er als jurist of planoloog mee gaat werken en er over nadenkt. Als je er actief mee bezig bent ga je past ontdekken of het gekozen casco voor de gemeente werkt. Niet als je aan de kant blijft staan en passief toekijkt hoe het stedenbouwkundige bureau alles overneemt. Ook zij weten niet alles.
   
   Er zijn gemeenten die een ‘fixed-casco-omgevingsplan’ hebben aangeschaft bij een stedenbouwkundig bureau en heilig geloven dat dit hét casco is. Je mag er bijna niet aankomen. Het is heel goed om vanuit een basis-casco te beginnen, maar sta ervoor open dat het aangepast moet worden. Hét casco-omgevingsplan bestaat namelijk niet. Dat is een illusie. Voor onzekere mensen is dit heel lastig.
   Zoals ook de VNG aangeeft bij hun casco: het is geen blauwdruk, maar dient als inspiratie. Laat je dus inspireren, maar neem niet klakkeloos over. Durf het los te laten. Het gaat erom dat jij de keuzes voor het omgevingsplan begrijpt. Jij moet er straks mee werken!
   
3. Bestemmingsplan-denken loslaten
   Accepteer dat dit tijd kost. We hebben als beroepsgroep heel lang gewerkt met bestemmingsplannen en vanuit een bepaalde opbouw. We denken vanuit bestemmingen en kaarten. We moeten nu denken vanuit activiteiten. De bestemming ‘Gemengd’ bestaat niet in het omgevingsplan. Het is echt heel anders dan we gewend zijn. Het is in dit proces onvermijdelijk dat je fouten maakt. Accepteer dat en ga door!

Sneller resultaat? Volg het Programma ‘In 4 maanden een casco-omgevingsplan-op-maat!’

Vanaf 1 januari 2024 moet elke gemeente het omgevingsplan kunnen wijzigen. Dat is een wettelijke eis. Met een modulair casco-omgevingsplan-op-maat heeft de gemeente een goede basis binnen 4 maanden voor het latere gebiedsdekkende omgevingsplan. En meer tijd om te oefenen!

Wat levert het op

• een modulair casco-omgevingsplan-op-maat, geleverd in software
• integratie van instructie- en milieuregels uit Bkl en provinciale verordening
• uit te bouwen modulaire structuur
• integratie van geselecteerde regels uit bestemmingsplannen, gemeentelijke verordeningen en Bruidsschat
• bespaart tijd
• 4 maanden intensieve begeleiding
• kennis opdoen: elke 2 weken, 2 uren les op locatie
• 24/7 toegang tot ons leerplatform startomgevingsplan.nl

Voor meer informatie, bel, mail of maak een belafspraak. Marian Harberink en Sandra Luijendijk vertellen je graag meer!

Ook zo’n hekel aan juridisch geneuzel?

Als omgevingsjurist zeg ik volmondig JA! Heel irritant, juristen die zich verschuilen achter regels en die geen vertaling kunnen maken naar de bouw- of RO-praktijk. Tja, ik ben zelf ook ooit zo begonnen.

Hoewel juridische haarkloverij erg vervelend is, dreigt het met het omgevingsplan de andere kant op te gaan. Er is nauwelijks aandacht voor de juridische kant van het omgevingsplan. Zoals ik eerder heb aangegeven zien wij de Omgevingswet als een groot ICT-project van het Rijk. De nadruk ligt vooral op aansluiting op het DSO-LV en op Toepasbare regels. Er zijn zelfs gemeenten die het omgevingsplan ontwerpen vanuit de Toepasbare regels. Het gemak voor de gebruiker – lees: de burger – staat immers centraal. Dus zoveel mogelijk Jip-en-Janneke-taal.

Wat op de loer ligt is dat de juridische samenhang in het omgevingsplan verdwijnt. En dat is wel zorgelijk. Het is namelijk niet goed voor de gemeentelijke praktijk. Een omgevingsplan is in essentie een juridisch instrument op grond van de Omgevingswet. De basale vragen die vanuit de praktijk komen, zoals ‘Mag ik daar bouwen?’ of ‘Kan dat pand gebruikt worden voor mijn winkel?’ blijven bestaan, ondanks alle digitalisering. Ook voor de handhavers buiten is duidelijkheid in regels van belang. Te veel open termen in voorschriften – beredeneerd vanuit de doelen van de Omgevingswet – kunnen leiden tot veel onduidelijkheid.

Voor de gemeente adviseren wij een extra stap in te bouwen: een juridisch handboek omgevingsplan.

Nog meer werk? Nee, het levert juist veel op. In ons stappenplan voor het casco-omgevingsplan-op-maat bestaat STAP 5 uit een juridisch casco-omgevingsplan. In dit gedeelte is de juridische motorkap beschreven van het omgevingsplan. Hier zie je waarom bepaalde activiteiten gekoppeld zijn aan functies en gronden. Compleet met toelichting en verwijzingen naar wettelijke bronnen. Een goed juridisch basiscasco is de kapstok voor het digitale casco-omgevingsplan. Het juridische handboek omgevingsplan is een achtergrond document voor RO-medewerkers van de gemeente.

Aandacht voor rechtszekerheidsbeginsel – Eén van de belangrijkste basisbeginselen uit het recht is het rechtszekerheidsbeginsel. Een omgevingsplan is ook een normerend instrument dat voor eenieder rechten en plichten in het leven roept. Verder moet een burger ook kunnen vertrouwen op bepaalde rechten, zoals het overgangsrecht. Deze uitgangspunten veranderen niet onder de Omgevingswet. ‘Juridisch geneuzel’ blijft dus ook belangrijk onder de Omgevingswet!

Volg het Programma ‘Binnen 4 maanden een casco-omgevingsplan op maat!’

Vanaf 1 januari 2024 moet elke gemeente het tijdelijke omgevingsplan kunnen wijzigen met nieuwe regels. Dat is een wettelijke eis. Met een modulair casco-omgevingsplan heeft de gemeente een mooie basis in 4 maanden. Ideaal voor RO-medewerkers van gemeenten! Je doet zelf ook kennis op en hebt zo meer tijd om te oefenen:

• een modulair casco-omgevingsplan-op-maat geleverd in de gemeentelijke software
• integratie van instructie- en milieuregels uit Bkl en provinciale verordening
• modulaire opbouw
• integratie van geselecteerde regels uit bestemmingsplannen, Bruidsschat en gemeentelijke verordeningen
• bespaart de gemeente veel tijd
• inclusief 4 maanden ondersteuning door omgevingsjurist of planoloog
• vaste prijs (onder aanbestedingsbedrag)

Meer weten? Bel 06-520 22827 (Marian Harberink) of plan een belafspraak in. We vertellen je graag meer!