Omgevingsplan

Geluid omgevingsplan is ook voor omgevingsdiensten lastig

De gemeente Winterswijk doet mee met onze praktijksessies uit de Leergang ‘Zelfstandig werken met het nieuwe omgevingsplan‘. Samen met de ODA (Omgevingsdienst Achterhoek) hebben we in sessie 3 het onderdeel geluid doorgenomen. Het was leerzaam voor zowel gemeente als ODA.

Voor de meeste RO-ers is geluid een lastig onderwerp waar ze tegenop zien. Toch gaat het lukken als je wekelijks kleine stapjes zet. We helpen jullie daar graag mee.

Niet meer elk wissewasje uitbesteden aan een stedenbouwkundig bureau!

Geluid is een onderwerp dat RO-ers liever aan de omgevingsdienst overlaten. Maar ook voor de omgevingsdienst is geluid in het omgevingsplan lastig. Dat komt omdat zij geluid vooral vanuit de technische bril bekijken. Ze weten meestal niet hoe geluid in het nieuwe deel omgevingsplan geregeld kan worden. Is dat erg? Nee, helemaal niet.

Daarom is het zo belangrijk om regelmatig met elkaar te sparren en om de tafel te gaan zitten. En vooral, maak het onderwerp geluid klein en behapbaar. Zowel voor de gemeente als ook de omgevingsdienst. De grootste smoes om maar niet te beginnen is: ‘we moeten eerst nog beleid maken, daarna kunnen we pas beginnen‘. Ja, ongetwijfeld, maar de kunst is te beginnen en ervaring op te doen met het nieuwe omgevingsplan. Je boekt de meeste vooruitgang door te beginnen, door praktisch te oefenen. Door regels te maken en bijvoorbeeld al in Rx.Base te zetten. En vooral, laat je perfectionisme los! Je gaat ongetwijfeld veel fouten maken.

Tijdens de praktijksessie over geluid met de gemeente Winterswijk hebben we geluid ‘platgeslagen’ en concreet gemaakt voor de gemeente. Wat moet er nu gebeuren? Welke gebieden zijn relevant? Welk akoestisch onderzoek moet er nu worden uitgevoerd? Begin bijvoorbeeld alvast met akoestisch onderzoek naar gemeentelijke wegen. We hebben alvast een actielijst opgezet voor het onderwerp geluid voor de gemeente. Zo, de eerste stap in geluid is gezet!

Wil je ook concreet beginnen, maar weet je niet hoe? Doe dan mee met de praktische leergang ‘Zelfstandig werken met het nieuwe omgevingsplan‘.

Opvang asielzoekers, let op brede definitie van begrip in omgevingsplan

Bijlage II van het voormalige Bor stond ook wel bekend als de ‘Kruimelgevallenregeling’. Deze is met ingang van 1 januari 2024 komen te vervallen. De gemeente heeft de keuze om de genoemde gevallen uit artikel 4 van Bijlage II, op te nemen in het nieuwe omgevingsplan. Dat kan bijvoorbeeld via een omgevingsplanactiviteit (OPA). Dat kan erg praktisch zijn voor veel voorkomende gevallen. Voor die gevallen zal de bestaande jurisprudentie naar verwachting nog jaren bruikbaar zijn. Het is dus belangrijk om dat bij te houden.

Eén van de gevallen uit de kruimelgevallenregeling was afkomstig uit artikel 4, aanhef en onderdeel 9, van bijlage II Bor:
“het gebruiken van bouwwerken, eventueel in samenhang met bouwactiviteiten die de bebouwde oppervlakte of het bouwvolume niet vergroten, en van bij die bouwwerken aansluitend terrein, mits, voor zover gelegen buiten de bebouwde kom, het uitsluitend betreft een logiesfunctie voor werknemers of de opvang van asielzoekers of andere categorieën vreemdelingen“.

De Raad van State geeft in een uitspraak van 14 juni 2024 aan dat: “De rechtbank heeft met juistheid geoordeeld dat de opvang van asielzoekers zoals genoemd in die bepaling niet alleen ziet op opvang in de strikte zin van het woord, namelijk het bieden van huisvesting, maar zich uitstrekt tot opvang in meer brede zin, dus inclusief ondersteunende voorzieningen zoals onderwijs, medische zorg, winkelvoorzieningen, sport- en recreatieruimten en kantoren ten behoeve van de organisatie van die opvang.”

Volgens de Raad van State kan ook uit de Nota van Toelichting worden afgeleid dat is bedoeld om de verlening van omgevingsvergunningen voor de opvang van asielzoekers te vergemakkelijken. De opvang heeft ook betrekking op grootschalige locaties zoals recreatieparken als opvanglocatie. Met name de grotere opvanglocaties kunnen niet zonder deze ondersteunende voorzieningen functioneren, aldus de uitspraak. Lees meer in ABRS 14 juni 2024, no. 202403080/1/R2.

Minder ambtenaren? Graag meer ambtenaren!

Afgelopen week zag ik weer de krantenkoppen voorbij komen: ‘Overheid moet kleiner: minder ambtenaren‘ of ‘Bezuiniging ambtenarenapparaat‘. Het is bij vrijwel elke kabinetsformatie hetzelfde liedje. Waarom eigenlijk? Wat is het doel van minder ambtenaren?

Wie wel eens bij een gemeentelijke afdeling Ruimtelijke ordening komt, weet dat er juist een tekort is aan menskracht. Er ligt veel werk op de plank dat moet worden gedaan door veel te weinig medewerkers. Veel aanvragen en conceptverzoeken liggen te wachten vanwege onvoldoende capaciteit. Om nog maar niet te spreken over de opbouw van het nieuwe omgevingsplan.

Toegegeven, het imago van de ambtenaar is niet erg positief. Vooral bij ondernemers en projectontwikkelaars heerst het hardnekkige beeld dat ambtenaren allerlei nieuwe regels verzinnen, de boel vooral tegenhouden of bewust vertragen. Deze framing leidt een eigen leven waar politici mee aan de haal gaan. Het klinkt stoer om dat eens aan te pakken.

Zelf heb ik veel geleerd van ambtenaren die al langdurig bij een gemeente werkten. Zo’n ambtenaar die elke stoeptegel van de gemeente kent, een wandelende encyclopedie. Vaak bevlogen mensen. Ze kunnen veel kennis overdragen aan jonge ambtenaren. Vers van de opleiding heb je namelijk geen idee hoe een gemeentelijke organisatie werkt. Vooral ook de verhalen over raadsleden of wethouders die niet gehinderd worden door enige kennis. Daar kun je als ambtenaar veel last van hebben in je dagelijkse werk. Het is fijn om dat van een ervaren collega te horen. Het levert ook grappige verhalen op, hilarisch soms!

Zelf ben ik van mening dat we niet zonder overheid kunnen en dat er goedopgeleide en juist meer inhoudelijk deskundige medewerkers nodig zijn. Of het nu Rijk, provincie of gemeente is. Dat betekent investeren in kennis, doorgroeimogelijkheden en een goed salaris. De gemeente bijvoorbeeld moet weer een aantrekkelijke werkgever worden. Dat is voor de lange termijn nodig om nieuwe en kundige ambtenaren aan te trekken. Ambtenaren om besluiten voor te bereiden en vooral om onwetende politici te adviseren die komen en gaan!

Conceptverzoek, principeverzoek of vooroverleg? Maak een keuze!

Herken je dat? Je hebt een vurig idee voor een leuk koffietentje. Tijdens je vakantie zat je achter een hippe cappuccino met rechtsdraaiende sojamelk en je dacht, dit wil ik ook! Terug in Nederland informeer je bij een makelaar naar een geschikte locatie. Bij de gemeente wil je informatie welke vergunningen je nodig hebt en wat je moet doen. Al gauw raak je gedesoriënteerd, je energie ebt weg als sneeuw voor de zon. Een diepe zucht: ‘bij wie moet ik zijn?’, ‘wat doe ik verkeerd?’

Als ambtenaar besef je dit misschien niet, maar de gemiddelde ondernemer verdwaalt in de mist van regelgeving, vooroverleg, conceptverzoek en advies. Ik bedoel dit niet populistisch. Het is een serieus probleem. Bij de term ‘vooroverleg’ wordt vaak door ondernemers gedacht: ‘ik ga even sparren met de gemeente’ of ‘ik leg mijn idee even voor, en ben benieuwd wat ze ervan vinden’. Bij de gemeente denken ze: ‘wat is dit voor vaag plan’, ‘kom maar terug met een fatsoenlijke tekening op schaal en een onderbouwing’. Voor allebei kanten is wat te zeggen. Ik begrijp uit eigen ervaring zowel de ondernemer als de ambtenaar.

De begrippen principeverzoek en vooroverleg worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt. Bij sommige gemeenten begin je met een vooroverleg en mag je daarna de fase van principeverzoek in of andersom. Heel verwarrend. In het Omgevingsloket wordt het begrip conceptverzoek gebruikt. Dat zorgt in de praktijk voor veel onduidelijkheid. Om de verwarring nog groter te maken: vanaf het tweede kwartaal van 2024 komt er in het omgevingsloket nog de knop ‘Verken uw idee‘ bij.

In de praktijk bestaat een grote behoefte om laagdrempelig een idee voor te leggen aan de gemeente. Als ondernemer wil je namelijk enige zekerheid of je idee kans van slagen heeft, voordat je er geld tegenaan gooit. Dat is ook bij projectontwikkelaars het geval. Op zich heel begrijpelijk. Je kunt je alleen wel afvragen of dat wel tot de gemeentelijke taken behoort. Is er bij de uitwerking van een idee naar conceptplan niet gewoon een goed adviesbureau nodig? De gemeente is immers geen adviesbureau. In de gemeentelijke praktijk zie ik de laatste jaren steeds meer een verschuiving van toetsing naar advisering voor ‘de klant’. Naar mijn mening heeft een gemeente geen klanten, maar inwoners en bedrijven binnen de gemeentegrenzen.

Ik denk dat gemeenten veel scherper moeten formuleren op hun websites waar ze ‘van’ zijn. Welke taken hebben we en welke niet. De gemeente kan niet alles doen. En bij deze het verzoek om een eenduidig begrip te kiezen voor de voorfase. Kies gewoon ‘conceptverzoek’ en maak vooraf duidelijk wat het is en wat je eist bij de indiening van een dergelijk verzoek. Wees gerust een beetje streng: ‘Nee’ is ook een antwoord. Ondernemers houden van duidelijkheid.