omgevingsplan

Opvang asielzoekers, let op brede definitie van begrip in omgevingsplan

Bijlage II van het voormalige Bor stond ook wel bekend als de ‘Kruimelgevallenregeling’. Deze is met ingang van 1 januari 2024 komen te vervallen. De gemeente heeft de keuze om de genoemde gevallen uit artikel 4 van Bijlage II, op te nemen in het nieuwe omgevingsplan. Dat kan bijvoorbeeld via een omgevingsplanactiviteit (OPA). Dat kan erg praktisch zijn voor veel voorkomende gevallen. Voor die gevallen zal de bestaande jurisprudentie naar verwachting nog jaren bruikbaar zijn. Het is dus belangrijk om dat bij te houden.

Eén van de gevallen uit de kruimelgevallenregeling was afkomstig uit artikel 4, aanhef en onderdeel 9, van bijlage II Bor:
“het gebruiken van bouwwerken, eventueel in samenhang met bouwactiviteiten die de bebouwde oppervlakte of het bouwvolume niet vergroten, en van bij die bouwwerken aansluitend terrein, mits, voor zover gelegen buiten de bebouwde kom, het uitsluitend betreft een logiesfunctie voor werknemers of de opvang van asielzoekers of andere categorieën vreemdelingen“.

De Raad van State geeft in een uitspraak van 14 juni 2024 aan dat: “De rechtbank heeft met juistheid geoordeeld dat de opvang van asielzoekers zoals genoemd in die bepaling niet alleen ziet op opvang in de strikte zin van het woord, namelijk het bieden van huisvesting, maar zich uitstrekt tot opvang in meer brede zin, dus inclusief ondersteunende voorzieningen zoals onderwijs, medische zorg, winkelvoorzieningen, sport- en recreatieruimten en kantoren ten behoeve van de organisatie van die opvang.”

Volgens de Raad van State kan ook uit de Nota van Toelichting worden afgeleid dat is bedoeld om de verlening van omgevingsvergunningen voor de opvang van asielzoekers te vergemakkelijken. De opvang heeft ook betrekking op grootschalige locaties zoals recreatieparken als opvanglocatie. Met name de grotere opvanglocaties kunnen niet zonder deze ondersteunende voorzieningen functioneren, aldus de uitspraak. Lees meer in ABRS 14 juni 2024, no. 202403080/1/R2.

Minder ambtenaren? Graag meer ambtenaren!

Afgelopen week zag ik weer de krantenkoppen voorbij komen: ‘Overheid moet kleiner: minder ambtenaren‘ of ‘Bezuiniging ambtenarenapparaat‘. Het is bij vrijwel elke kabinetsformatie hetzelfde liedje. Waarom eigenlijk? Wat is het doel van minder ambtenaren?

Wie wel eens bij een gemeentelijke afdeling Ruimtelijke ordening komt, weet dat er juist een tekort is aan menskracht. Er ligt veel werk op de plank dat moet worden gedaan door veel te weinig medewerkers. Veel aanvragen en conceptverzoeken liggen te wachten vanwege onvoldoende capaciteit. Om nog maar niet te spreken over de opbouw van het nieuwe omgevingsplan.

Toegegeven, het imago van de ambtenaar is niet erg positief. Vooral bij ondernemers en projectontwikkelaars heerst het hardnekkige beeld dat ambtenaren allerlei nieuwe regels verzinnen, de boel vooral tegenhouden of bewust vertragen. Deze framing leidt een eigen leven waar politici mee aan de haal gaan. Het klinkt stoer om dat eens aan te pakken.

Zelf heb ik veel geleerd van ambtenaren die al langdurig bij een gemeente werkten. Zo’n ambtenaar die elke stoeptegel van de gemeente kent, een wandelende encyclopedie. Vaak bevlogen mensen. Ze kunnen veel kennis overdragen aan jonge ambtenaren. Vers van de opleiding heb je namelijk geen idee hoe een gemeentelijke organisatie werkt. Vooral ook de verhalen over raadsleden of wethouders die niet gehinderd worden door enige kennis. Daar kun je als ambtenaar veel last van hebben in je dagelijkse werk. Het is fijn om dat van een ervaren collega te horen. Het levert ook grappige verhalen op, hilarisch soms!

Zelf ben ik van mening dat we niet zonder overheid kunnen en dat er goedopgeleide en juist meer inhoudelijk deskundige medewerkers nodig zijn. Of het nu Rijk, provincie of gemeente is. Dat betekent investeren in kennis, doorgroeimogelijkheden en een goed salaris. De gemeente bijvoorbeeld moet weer een aantrekkelijke werkgever worden. Dat is voor de lange termijn nodig om nieuwe en kundige ambtenaren aan te trekken. Ambtenaren om besluiten voor te bereiden en vooral om onwetende politici te adviseren die komen en gaan!

Strenge instructieregels provincie, wat te doen?

Herken je dit? Je leest de presentatie-sheets van de provincie door en je denkt: ‘Wow, er kan helemaal niets meer’, of ‘onwerkbaar voor de gemeente’.

De provincie Gelderland maakt het wel erg bont met instructieregels over natuur en landschap. Als je de instructieregels in hoofdstuk 5 leest sla je steil achterover. Moet nu elk project landschappelijk worden ingepast? Dat kan toch niet waar zijn?

In de Omgevingswet staat dat een provinciale instructieregel een bindende regel is voor bestuursorganen voor de inhoud van besluiten. Ze kunnen gaan over de onderbouwing, maar ook over de inhoud van het nieuwe omgevingsplan. Strenge instructieregels worden vaak afgewisseld met vage of boterzachte instructieregels. Hoe ga je hier als gemeente mee om?

Onze ervaring tot dusverre is: ‘de soep wordt niet zo heet gegeten als die wordt opgediend‘. Bij de meeste provincies hebben ze vaak de oude regels uit de omgevingsverordeningen omgezet in instructieregels voor het nieuwe omgevingsplan. Ze weten vaak zelf ook niet wat de impact is voor de gemeente. Is dat erg? Nee. Iedereen moet leren werken met het nieuwe omgevingsplan, ook de provincie. Volg dus niet klakkeloos de instructieregels, maar organiseer een praktijksessie met de provincie.

Zelf hebben we vorig jaar met de gemeente Steenwijkerland een praktische sessie georganiseerd met de provincie Overijssel aan tafel. Het was heel leerzaam voor ons allemaal. In deze sessie – bij ons STAP 3 – hebben we samen de instructieregels doorgenomen en platgeslagen. We hebben direct aan hen gevraagd hoe we de vooral de strenge instructieregels voor het nieuwe omgevingsplan moesten omzetten of vertalen. We hebben dit gedaan aan de hand van een klein gebied in de gemeente. Het werd zo heel concreet.

Na afloop waren we erg opgelucht: veel artikelen uit de instructieregels hoef je helemaal niet in het nieuwe omgevingsplan op te nemen of te vertalen.

Leermoment? Niet mopperen op de provincie, maar organiseer een praktische sessie met ze. Het is voor beide kanten leerzaam.

Wil je zelf ook zo’n sessie meemaken? Doe dan mee met de training ‘Zelfstandig werken aan het nieuwe omgevingsplan‘. Onder begeleiding van een ervaren omgevingsjurist of planoloog met ruime gemeentelijke werkervaring, leer je in 10 oefensessies zelf het omgevingsplan te wijzigen en om te gaan met alle instructieregels. Download alvast de brochure voor een inkijkje.

Meer weten? Bel of mail. We vertellen je graag meer.

(strenge instructieregels provincie)

TAM-IMRO omgevingsplan: wel of niet doen?

Waarschijnlijk vind je dit een rare vraag. Jullie afdeling heeft er immers al voor gekozen. Een zucht van verlichting, we kunnen door met het ‘oude, vertrouwde IMRO’. Wij mensen houden nu eenmaal niet van verandering. Dat vinden we eng en onzeker.

Oorspronkelijk was TAM-IMRO bedoeld als noodverband: bij urgente gebiedsontwikkelingen mag de inwerkingtreding van het nieuwe stelsel (DSO) niet vertragend werken. Vind ik ook geen slecht idee. Het DSO is in ontwikkeling, bevat nog allerlei kinderziektes die er eerst uit moeten. Dat kost nu eenmaal tijd. Initiatiefnemers met hun plannen mogen daarvan niet de dupe worden. Logisch, is niets op tegen.

Met 2 systemen werken: onnodig moeilijk doen – Formeel kan tot 1 januari 2025 nog gebruik gemaakt worden van de TAM-IMRO standaard bij wijziging van het omgevingsplan. Voor 1 jaar is dat ook prima. Niets op tegen. Maarrr – je voelt ‘em al aankomen – dit gaat naar alle waarschijnlijk gewoon verlengd worden. Is dat erg?

Ja, met 2 systemen werken over meerdere jaren is heel onhandig. Het wordt er ook qua zichtbaarheid voor de gebruiker in het nieuwe omgevingsloket niet duidelijker op. De VNG heeft 3 kernvereisten geformuleerd, die zelfs doorgewinterde RO-professionals meerdere keren moeten lezen om het te begrijpen.

Een ode aan geknakte gemeentelijke koplopers – Een ander belangrijk nadeel is dat de gemeentelijke koplopers – de ambitieuze RO-medewerkers die al ver zijn met hun STOP-TPOD standaard voor het nieuwe deel van het omgevingsplan – mentaal knakken. Het is heel vermoeiend om jarenlang te maken te krijgen met wederom uitstel. Meerdere keren uitstel van de Omgevingswet, en nu weer uitstel van de noodzaak tot het gebruik van de STOP-TPOD standaard. Ik heb met ze te doen. Het zijn moedige en creatieve ambtenaren die Nederland zo hard nodig heeft.

Hou vol!

P.S. Zijn jullie onverhoopt nog niet begonnen met een basisstructuur voor het nieuwe omgevingsplan? Bekijk dan ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan‘. Dit is alleen bedoeld voor ambitieuze RO-medewerkers bij gemeenten die regie willen over de inhoud en structuur van het nieuwe omgevingsplan.

Het is erg belangrijk voor een gemeente om zelf na te denken over de inhoud en structuur voor het nieuwe omgevingsplan. Laat dus niet alles over aan een stedenbouwkundig bureau.