Waarom omgevingsjuristen zo voorzichtig zijn? Omdat we dat geleerd hebben. Het is aangeleerd gedrag. ‘Ja, zet in beginsel er maar voor, je weet nooit‘. Of het gebruik van vage terminologie, zoals ‘onevenredige aantasting van waarden‘. Ja, we leven in een indekcultuur. Juristen, maar ook andere RO-medewerkers bij gemeenten, zijn vooral om die reden bang om fouten te maken. Zo jammer!
Zonder fouten kun je nooit een goede adviseur worden. Creatief denken en vooral ook buiten je vakgebied, helpt enorm bij het bedenken van oplossingen voor het omgevingsplan.
De cursus ‘Stedenbouw voor professionals‘ in Tilburg heeft mij enorm geholpen om buiten juridische terminologie en grenzen te denken. Ik heb die cursus van 9 maanden in 2017 gevolgd. ‘Denk nou een buiten die stomme bestemmingsplangrenzen!‘ kreeg ik te horen van de stedenbouwkundige. Ik vond het erg confronterend. Je denkt immers dat je het als omgevingsjurist allemaal wel weet. Je hebt immers al zoveel bestemmingsplannen gemaakt. Die opmerking heeft me enorm vooruit geholpen. Wat ook heeft geholpen tijdens die cursus, het leren en durven tekenen op kalkpapier. Huh? Dat heb je als jurist toch niet nodig? Hoe dan? Teken maar eens een werkingsgebied. Serieus, het maakt je een stuk creatiever.
Ook van ondernemers en wethouders heb ik veel geleerd. Die gaan namelijk heel glazig kijken als jij met een uitgebreid en tot achter de komma uitgewerkt juridisch advies komt. Ze snappen er niets van.
Dat geldt ook voor het omgevingsplan vanaf 1 januari 2024. Dit tijdelijke deel zit vol met vage terminologie uit de Bruidsschat en bestemmingsplannen. Zeg nou zelf: begrijp jij deze wirwar?
Bij de Raad van State sneuvelen ook regelmatig bestemmingsplannen door onduidelijke terminologie, zoals in een uitspraak van 6 december 2023. (r.o. 10.3) In dit geval omdat een gemeente nog een nieuwe voorwaarde creëert in een planregel. Onnodig moeilijk en in dit geval in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel.
Het nieuwe omgevingsplan is een mooie kans om met vage terminologie en complex lopende zinnen te stoppen. Laten we als omgevingsjuristen eens kritisch naar ons zelf kijken. We kunnen best veel leren van regelanalisten en andere professionals die heel anders naar het omgevingsplan kijken.