nieuw omgevingsplan

Omgevingsplan wijzigen? Vergeet dit niet

De oefensessies die we wekelijks geven bij gemeente leveren zoveel waardevolle informatie op! Voor beide kanten. Allerlei inzichten die je niet uit een handreiking of webinar haalt. Of waar je anders overheen zou lezen.

No. 14 van de geupdate Minimale actie-lijst van de VNG heet ‘Kunnen wijzigen omgevingsplan‘. Als je de tekst leest op het VNG-lijstje denk je al snel: het zal wel, klinkt logisch. Maar wat houdt het nu écht in voor je werk? Wat verandert er per 1 januari 2024 voor jou?

Wijzigen omgevingsplan
Een nieuwe aanvraag voor locatie X wordt vanaf 1 januari 2024 getoetst aan het tijdelijk deel van het nieuwe omgevingsplan. Oftewel het omgevingsplan van rechtswege. Maar welke soorten regels zitten hier nu in?

• ruimtelijke regels (bestemmingsplannen, beheersverordeningen, wijzigingsplannen, voorbereidingsbesluiten, etc.)
• milieuregels, veel Bouwbesluit-regels, aanvraagvereisten (omgevingsplan van Rijkswege, oftewel de Bruidsschat)
• geurverordening en sommige regels uit de erfgoedverordening

Als de aanvraag in strijd is met het tijdelijk deel, moeten er voor die betreffende locatie bij de wijziging van het omgevingsplan nieuwe regels opgesteld worden. Die regels moeten voldoen aan de nieuwe eisen uit de Ow (STOP-standaarden). Niet alles kan opgelost worden met een Bopa! Dat denken veel gemeenten helaas wel. Daarom is het zo belangrijk te kijken naar de soort regels in het tijdelijk deel van het omgevingsplan. Weet jij waar je met een Bopa van afwijkt?

Een nieuw omgevingsplan maken doe je heel praktisch via de software. Afhankelijk van de aanbieder van de software druk je op de knop Nieuwe Procedure en vul je de velden in. Je kunt de regels uit het casco-omgevingsplan kopiëren uit de software in het nieuwe Wijzigingsbesluit.

Uiteraard moet de gemeente dan al wel nieuwe regels in de software hebben gezet, zoals in elk geval een casco. Daarom is het zo belangrijk om nu na te denken over het casco-omgevingsplan voor de lange termijn. Welke structuur kiezen jullie? Begrijp je wat erin staat? De gemeente moet straks met één structuur werken, de gemeente heeft immers vanaf 1 januari 2024 één omgevingsplan.

Reminder: juridisch intrekken gedeelte tijdelijk omgevingsplan
Denk je er ook aan om de ‘oude’ regels uit het tijdelijk deel te schrappen bij de vaststelling van een nieuw omgevingsplan voor die locatie? De raad moet deze oude regels intrekken. Dit moet dus in het raadsbesluit bij het vaststellen van het nieuwe omgevingsplan voor die locatie worden meegenomen. Het ‘oude’ deel, inclusief de verbeelding, moet eruit. Het is namelijk de bedoeling dat het tijdelijk deel steeds kleiner wordt en het nieuwe deel steeds uitgebreider.

Nieuw omgevingsplan? Het belang van het rechtszekerheidsbeginsel

Tijdens een praktijksessie die ik gaf voor de gemeente Steenwijkerland over het juridische casco-omgevingsplan, kwam het ter sprake: het rechtszekerheidsbeginsel.

Het klinkt heel saai, maar is ozo belangrijk voor het nieuwe omgevingsplan voor de gemeente.

Wat is het ook al weer? Het komt er op neer dat regels voldoende duidelijk moeten zijn. Er mag geen misverstand ontstaan over de rechten en plichten van burgers ten opzichte van de overheid. De Raad van State geeft aan dat regels ‘voldoende bepaald‘ dienen te zijn. Een planregel mag wel flexibiliteit bevatten, maar mag niet te vrijblijvend of te vaag zijn.

Het nieuwe omgevingsplan moet ook voldoen aan het rechtszekerheidsbeginsel. Als je kijkt naar nieuwe omgevingsplannen die zijn opgesteld – meestal Chw-bestemmingsplannen verbrede reikwijdte – dan voldoen die hier vaak niet aan. Er zijn al best veel van die plannen gesneuveld bij de Raad van State vanwege strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. Er staan veel open normen in, zoals:

• passende maatvoering
• voldoende stedenbouwkundige kwaliteit
• evenwichtige verdeling
• voldoende duurzame ontwikkeling

Vaak verschilt de nadere invulling van deze normen van geval tot geval. Belangrijk is om in de planregels op te nemen wat de passende maatvoering is, zoals maximale hoogte 6 m of bijvoorbeeld maximaal 25.000 m2 aan vloeroppervlakte. Er moet dus een begrenzing in de regels zitten. De flexibiliteit van open normen mag dus niet ten koste gaan van de rechtszekerheid die aan burgers geboden moet worden.

De standaard-uitspraak van de Raad van State over dit onderwerp is nog steeds ABRS 27 oktober 2021, no. 201906673/2/R1. Lees ‘em weer eens door. Ik verwacht dat die ook belangrijk blijft voor het nieuwe omgevingsplan. Hou er dus rekening mee bij het opstellen van het nieuwe omgevingsplan!