rechtszekerheidsbeginsel

Nieuw omgevingsplan? Het belang van het rechtszekerheidsbeginsel

Tijdens een praktijksessie die ik gaf voor de gemeente Steenwijkerland over het juridische casco-omgevingsplan, kwam het ter sprake: het rechtszekerheidsbeginsel.

Het klinkt heel saai, maar is ozo belangrijk voor het nieuwe omgevingsplan voor de gemeente.

Wat is het ook al weer? Het komt er op neer dat regels voldoende duidelijk moeten zijn. Er mag geen misverstand ontstaan over de rechten en plichten van burgers ten opzichte van de overheid. De Raad van State geeft aan dat regels ‘voldoende bepaald‘ dienen te zijn. Een planregel mag wel flexibiliteit bevatten, maar mag niet te vrijblijvend of te vaag zijn.

Het nieuwe omgevingsplan moet ook voldoen aan het rechtszekerheidsbeginsel. Als je kijkt naar nieuwe omgevingsplannen die zijn opgesteld – meestal Chw-bestemmingsplannen verbrede reikwijdte – dan voldoen die hier vaak niet aan. Er zijn al best veel van die plannen gesneuveld bij de Raad van State vanwege strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. Er staan veel open normen in, zoals:

• passende maatvoering
• voldoende stedenbouwkundige kwaliteit
• evenwichtige verdeling
• voldoende duurzame ontwikkeling

Vaak verschilt de nadere invulling van deze normen van geval tot geval. Belangrijk is om in de planregels op te nemen wat de passende maatvoering is, zoals maximale hoogte 6 m of bijvoorbeeld maximaal 25.000 m2 aan vloeroppervlakte. Er moet dus een begrenzing in de regels zitten. De flexibiliteit van open normen mag dus niet ten koste gaan van de rechtszekerheid die aan burgers geboden moet worden.

De standaard-uitspraak van de Raad van State over dit onderwerp is nog steeds ABRS 27 oktober 2021, no. 201906673/2/R1. Lees ‘em weer eens door. Ik verwacht dat die ook belangrijk blijft voor het nieuwe omgevingsplan. Hou er dus rekening mee bij het opstellen van het nieuwe omgevingsplan!

Het rechtszekerheidsbeginsel is één van de belangrijkste beginselen uit het omgevingsrecht. Het beschermt de belangen van burgers en bedrijven. Je moet kunnen vertrouwen op de rechtsgevolgen van een besluit. Heel belangrijk is om bij het opstellen van een omgevingsplan hier aan te denken en niet te strooien met te veel open normen en vage begrippen in regels die op allerlei manieren uitgelegd kunnen worden. De praktijk kan er niet mee uit de voeten! Helaas staat de Omgevingswet er vol mee.

Probeer als gemeente regels te maken die ondubbelzinnig kunnen worden uitgelegd. Een voorbeeld komt voor in een uitspraak van de Raad van State van 11 mei 2022, no. 202101318/1/R3. In dit geval is het besluit een omgevingsvergunning voor het bouwen van een sleufsilo. Dit besluit is genomen in afwijking van het geldende bestemmingsplan voor het bouwen buiten het bouwvlak. De Afdeling overweegt:

“Naar het oordeel van de Afdeling heeft de rechtbank ten onrechte deze bepaling niet letterlijk uitgelegd, maar daaraan een redelijke uitleg gegeven, nu deze bepaling op zichzelf bezien duidelijk is. Uit de bewoordingen van het planvoorschrift volgt immers ondubbelzinnig dat de toegestane oppervlakte van de betreffende sleufsilo in zijn geheel ten hoogste 300 m² mag bedragen. Die maximumoppervlakte geldt voor het deel binnen en het deel gelegen buiten het bouwperceel tezamen. Dat het de kennelijke bedoeling van de wetgever zou zijn geweest om een uitzonderingsregeling in het plan neer te leggen die bepaalt dat de maximaal toegestane oppervlakte (…) alleen geldt voor het deel van de sleufsilo dat buiten het bouwperceel is gelegen, doet hier niet aan af. Volgens vaste rechtspraak van de Afdeling (…) zijn de op de verbeelding aangegeven bestemming en de daarbij behorende regels bepalend voor het antwoord op de vraag of een bouwplan in strijd is met het bestemmingsplan. Wanneer een voorschrift duidelijk is dient dit letterlijk te worden uitgelegd, omdat de rechtszekerheid vereist dat van wat in een bestemmingsplan is bepaald kan worden uitgegaan (…)”.   

In 6 stappen een start-omgevingsplan.              Maak een vliegende start in 2023!

• Je bespaart veel tijd, alle voorwerk wordt door ons gedaan.
• Op maat gesneden start-omgevingsplan voor de gemeente, afgeleverd in gemeentelijke software.
• Kennisinvestering voor RO-medewerkers, zoals juristen en planologen.
• Via ons platform 24/7 toegang tot alle informatie en onderbouwing over de opbouw van het omgevingsplan.

Bel 010 – 307 2273 of mail naar marian@omgevingsplanonline.nl