Participatie met formulier voldoende?
Veel gemeenten worstelen met participatie dat met de Omgevingswet min of meer verplicht wordt. Hoe richt je dit nu goed in? Aan welke eisen moet worden voldaan? Welke eisen stel je aan de inzet van de initiatiefnemer? Het is lastige materie, omdat het nooit voldoende zal zijn. Je kunt als gemeente immers niet iedereen tevreden stellen. Dit geldt ook voor een projectontwikkelaar. Uitgangspunt moet denk ik wel zijn dat er goed gekeken wordt naar de impact van een project op de omgeving. Je kunt dan denken aan de ruimtelijke gevolgen, gevolgen voor gezondheid van mensen en voor het milieu. Hoe groter de gevolgen of risico’s, hoe meer je aan participatie moet doen.
Hoe richt je het vervolgens praktisch in? Er zijn gemeenten die voor grote projecten gebruik maken van apps en digitale formulieren. Bij grote aantallen kan dit erg handig zijn. Bedenk wel dat het slechts een hulpmiddel is. Een nadeel hiervan is het gebrek aan persoonlijk contact. Het effect van persoonlijk contact met bewoners onder genot van een kopje koffie moet niet worden onderschat. Dat is een investering. Dus niet afstandelijk als gemeente of projectontwikkelaar achter een tafel zitten en ‘het volk’ toespreken, maar tussen mensen gaan staan op een inloopmiddag en met elkaar praten over het project en de bezwaren die zij naar voren brengen. Dat vergt moed, want mensen kunnen erg boos en gefrustreerd reageren. Alleen al luisteren wordt erg gewaardeerd. Het probleem van deze tijd is dat er niet meer echt geluisterd wordt. Er is in het algemeen een gebrek aan aandacht voor elkaar. Dat kan niet opgelost worden met apps of andere technologie. Dit zijn slechts hulpmiddelen.
Neem bezwaren van mensen serieus en speel geen spelletjes en voer geen toneelstukje op. Dat voelen mensen feilloos aan. Organiseer dus ook geen kinderachtig bordspel of iets dergelijks. Medewerkers van afdelingen Communicatie van gemeenten hebben daar een handje van. Zij betuttelen mensen vaak, ook het gebruik van zogenaamde ‘Jip en Janneke Taal’ is weerzinwekkend. Leg uit, maar geef ook aan dat het lastig of moeilijk is. Akoestische onderzoeken bijvoorbeeld zijn niet eenvoudig. Mensen zijn niet gek. Ga met elkaar in gesprek en steek daar tijd in. Het kost tijd ja, maar het levert vaak heel veel op.
In een uitspraak van de Afdeling van 10 augustus 2022 komt de ‘zorgvuldige dialoog’ aan de orde. Volgens appellanten heeft de initiatiefnemer van het plan geen gebruik gemaakt van de formulieren ‘zorgvuldige dialoog’. Volgens deze gemeente is het voldoende bij een project dat initiatiefnemers gebruik maken van het formulier ‘zorgvuldige dialoog’ om hiermee omwonenden op de hoogte te stellen van het project. De Afdeling is het hier mee eens.
