Bouwen, bouwen en nog eens bouwen‘ is een boodschap die we vaak horen van politici. Toch gek dat ze dan toch hebben ingestemd met de Omgevingswet (Ow). Het marketingverhaal van de Ow is dat er 26 wetten ‘verdwijnen’ en er 1 wet voor terugkomt, de Ow. Wie wil dat nu niet? Wie kan daar tegen zijn? De werkelijkheid is dat de onderliggende regels uit deze wetten blijven bestaan, maar op elkaar worden gelegd. Zie het als 26 stuks vloeipapier (layers) over elkaar gelegd. Het resultaat moet een gezonde en veilige fysieke leefomgeving opleveren. Die afweging maken is heel ingewikkeld voor gemeenten. Welk belang is belangrijker? Gezondheid of economie, het belang van de grondeigenaar of de luchtkwaliteit? Het bedrijfsbelang of de gezondheid van omwonenden? Zeg het maar…. Natuurlijk is elk geval anders, maar ga er maar aan staan. Het valt niet mee voor gemeenten om hier keuzes in te maken.

Het basisprincipe van de Ow is decentralisatie: de gemeente stelt de regels vast, tenzij… Heel gemakkelijk voor het Rijk. Wat erg lastig voor lokaal bestuur is, is een ‘helicopterview’: het grote plaatje. Je kunt als wethouder niet goed kijken naar het grote plaatje als lokale ondernemers bij je aan tafel zitten om te lobbyen. Dat is geen verwijt. Het is een lastige taak voor een lokaal bestuurder. Van bovenaf en op een afstand kun je kijken naar algemene belangen en prioriteiten, niet als je er midden in zit. Het Rijk laat gemeenten bungelen en dan ook nog zonder extra geld. Tja, en dan mopperen en afgeven op gemeenten dat het ‘allemaal zo lang duurt’. Minister pak de regie en bepaal van bovenaf waar extra woningen gebouwd mogen worden! Stop ook een met de loze woorden ‘aan de slag gaan’. In een brief van 5 juli 2021 wordt dit als volgt verwoord: “Het is van groot belang om aan de slag te gaan met de uitvoering van de gemaakte plannen. Voor de realisatie van de woningbouwopgave is versterking van de regie in samenwerking met alle overheden, corporaties en marktpartijen nodig. Samen met hen werk ik de wijze waarop deze regie vorm moet worden gegeven nader uit. Regie ziet onder meer op de manier van samenwerken, het nemen van verantwoordelijkheden en de besluitvorming over de realisatie van woningen’. Lees meer over deze ‘inspirerende’ aanpak van de minister over het bouwen van woningen in het groen.

We hebben visie nodig van het Rijk: waar wil Nederland naar toe? Wat willen we bereiken? Wat zijn de prioriteiten voor de komende 10 jaar? Er is zoveel wat op gemeenten af komt, dat is niet te doen: energietransitie, gezondheid, klimaat, wel of niet woningen toelaten in het groen, etc. etc. We hebben inspirerende verbeelding nodig van ontwerpers en kunstenaars die stimuleren en waar mensen enthousiast van worden, geen loze woorden of valse beloftes! 

De oorzaak van de traagheid van bouwtrajecten ligt voornamelijk bij alle inspraakmogelijkheden die er zijn. Mevr. de Vries wil namelijk ook wat zeggen, die mag niet worden overgeslagen. Vervolgens worden er inloopavonden georganiseerd, waar ze weer iets mag zeggen. Daar wordt weer een verslag van gemaakt, waarop weer gereageerd mag worden. We zitten nu alleen nog maar in het voortraject, de wettelijke procedure is nog niet eens begonnen. De initiatiefnemer moet onder de noemer ‘participatie’ ook de buurt in. Na lang emmeren over het concept van het plan, waar je niet iedereen mee krijgt, komt de volgende fase in zicht: de mogelijkheid om zienswijzen in te dienen. Ook dit is weer een langslepend traject, want iedereen moet mee kunnen praten. Als dit afgerond is volgt de besluitvorming. Na afloop van dit traject volgt de (hoger) beroepsfase, ook dit traject kost heel veel tijd. Moeten we hier communistische methoden toepassen? Nee, maar accepteer dan wel dat het langer gaat duren.