Vergunningvrij bouwen en het omgevingsplan – De tendens van de afgelopen 20 jaar is dat er vergunningvrij steeds meer mogelijk is. Dit zijn meestal bouwactiviteiten met een relatief beperkt ruimtelijk impact op de omgeving. Onder de Omgevingswet (Ow) wordt dit uitgangspunt in beginsel voortgezet. De verandering is wel dat voorheen het Rijk de gevallen aanwees die vergunningvrij waren en onder de Ow mag de gemeente dat ook doen in het omgevingsplan.

Er bestaan onder de Ow 2 vergunningplichten voor bouwactiviteiten, dit wordt de knip genoemd:

  • vergunningplicht voor bouwen (de ‘bouwtechnische’ toets)
  • vergunningplicht voor omgevingsplanactiviteiten (de ‘ruimtelijke’ toets).

Ook voor de vergunningplichtige activiteiten is deze knip aangebracht. Het Bbl bevat 2 lijsten van activiteiten waarvoor geen vergunning nodig is:

  • artikel 2.15d van het Bbl: deze gevallen zijn vrijgesteld van de bouwtechnische toets
  • artikel 2.15f van het Bbl: deze gevallen zijn vrijgesteld van de ruimtelijke toets.

Gemeenten hebben in het omgevingsplan de vrijheid om zelf bepalen welke (omgevingsplan)activiteiten vergunningvrij zijn en welke niet. De term ‘omgevingsplanactiviteit’ is enigszins verwarrend. Het is een verzamelbegrip voor alle soorten van vergunningplichten en betreft zowel gebruiken als bouwen.

Om een bouwwerk onder de Ow geheel vergunningvrij te kunnen realiseren moet een bouwwerk zowel op de vergunningvrije lijst van de bouwtechnische toets staan (artikel 2.15d) , als op de lijst waarvoor geen ruimtelijke toets nodig is (artikel 2.15f). Als een bouwwerk maar op één van de lijsten voorkomt, moet voor de andere activiteit een vergunning worden aangevraagd.

De opvallendste wijzigingen ten opzichte van de Wabo zijn:

  • Er wordt geen onderscheid gemaakt in voor- en achterzijde (achtererfgebied) als het gaat om de vergunningvrije activiteiten voor de bouwtechnische toets. Alle bijbehorende bouwwerken van maximaal 5 meter hoog, zonder dakterras of balkon, zijn voor de bouwtechnische toets vergunningvrij: zowel voor de voorgevel als achter de achtergevel.
  • Bijbehorende bouwwerken komen als categorie niet meer voor op de lijst van vergunningvrije bouwwerken voor de ruimtelijke toets. Dat betekent dat alle bijbehorende bouwwerken weer vergunningplichtig worden, tenzij de gemeente in het omgevingsplan deze categorie alsnog als vergunningvrij bouwen wordt aanmerkt.