Omgevingsplanblog

Bruidsschat is zwerfafval, zo ruim je het op.

De Bruidsschat is als zwerfafval, het blijft rondslingeren als je het niet opruimt. Blikjes die vooruit geschopt worden, bekers die blijven liggen. Als je buiten loopt denk je, tsjonge wat een troep! Waarom ruimt niemand dit op? In de digitale wereld zien we zwerfafval niet.

De Bruidsschat is een ratjetoe van regels die slecht op elkaar zijn afgestemd. Het Rijk heeft onderwerpen als geur, geluid, trillingen, slachten van dieren, parkeergarages, traditioneel schieten, etc. over de schutting gegooid naar de gemeente. Het zit vol oude wetgeving dat naar de gemeente gaat. Al deze onderwerpen staan straks in het tijdelijk omgevingsplan. De laag Bruidsschat ligt over de laag bestemmingsplannen en beheersverordeningen heen. In de artikelen 22.1 Omgevingswet en 4.6 Invoeringswet Omgevingswet zie je wat er allemaal in het tijdelijke deel terecht komt. Dat is schrikken!

Hoe voorkom je straks chaos?

De lagen die straks digitaal over elkaar heen liggen zijn niet of nauwelijks op elkaar afgestemd. Dat komt omdat het oude wetgeving is verpakt in een nieuw digitaal jasje. De Bruidsschat is verdeeld in 25 onderwerpen. Van het in werking hebben van een acculader tot traditioneel schieten. Van alles komt voorbij. Het heeft blijkbaar allemaal te maken met de fysieke leefomgeving.

Als gemeente is het belangrijk om door de Bruidsschat te lopen en te bepalen wat je als gemeente wil regelen. Als gemeente kun je namelijk niet alles regelen. Ga er zo vroeg mogelijk doorheen. De laatste geconsolideerde versie tref je hier aan.

Zo ruim je stap-voor-stap op – Schrijf eerst heel ouderwets alle 25 onderwerpen op. Daarna ga je stapsgewijs door alle artikelen heen. Vind je dat teveel werk? Bestel dan ons digitale casco-omgevingsplan. In dit modulaire casco-op maat is een voorselectie gemaakt van welke onderwerpen uit de Bruidsschat meegaan naar het nieuwe omgevingsplan en welke niet. Ook zitten de milieuregels uit het Bkl erin verwerkt. Je kunt zo versneld aan de slag met het nieuwe deel van het omgevingsplan!

Meer weten? Mail of bel. We helpen je graag.

Bloedirritant! Collega’s die vlak van tevoren afzeggen voor een overleg over het omgevingsplan. Of collega’s die toezeggen een uurtje te komen, maar vervolgens helemaal niet op komen dagen.

Of collega’s die van alles in een Programma willen douwen zonder te weten wat het is. Heel lastig om mee om te gaan. In elke gemeentelijke organisatie – maar ook in adviesbureaus – lopen zulke mensen rond.

Hoe ga je ermee om? Je hebt de neiging om ze niet meer uit te nodigen of boos te worden. Dat helpt helaas niet. Wij mensen houden niet van veranderingen. We voelen weerstand. En de Omgevingswet is zó immens. En het zoveelste uitstel, nu weer naar 1 januari 2024, helpt ook niet echt om je collega’s in beweging te zetten.

In elke gemeente die we op weg helpen met een op maat gemaakt casco-omgevingsplan horen we deze verhalen en maken we het mee. Het is heel frustrerend. Wij zijn ook geen psychologen met een pasklaar antwoord maar hebben wel wat tips. Praktijktips door vallen en opstaan verkregen 🙂

• maak het klein: hak het project omgevingsplan op in kleine mootjes. Het ‘integraal moeten denken’ is voor veel mensen lastig en veel te vaag. Het is abstract. Knip het project dus op in concrete thema’s zoals: geluid, geur, erfgoed, windmolens, etc. Laat de collega’s van geluid, ook die van de omgevingsdienst, dus ook alleen adviseren over de onderdelen waar ze goed in zijn: geluid. Zo hou je het behapbaar voor iedereen. Maar de tussenschotten of muren moeten toch weg? Ja, maar nog niet direct. Je moet mensen de tijd geven.
• doe concrete voorstellen: gooi ter beoordeling van het omgevingsplan niet de hele tekst over de schutting. Dat is veel te veel. Als je een paragraaf met regels over geluid hebt, mail alleen die tekst naar je collega van geluid. Dat is concreet en te doen.
• vraag niet om toestemming: om verder te kunnen is het noodzakelijk de focus te houden op de grote lijn: het project verder brengen, stapje-voor-stapje. Soms moet je heel eigenwijs doorgaan, ondanks alle weerstand en doe je werk wat eigenlijk je collega zou moeten doen. Als dat uitblijft, kun je beter zelf een concreet tekstvoorstel doen en doorgaan. Zo blijf je zelf ook gemotiveerd. Mail je tekstvoorstel aan je collega en ga door met de volgende stap. Sta wel open voor kritiek en commentaar van je collega, maar ga wel door. Focus op het einddoel.
• hou het leuk: hoewel dat niet altijd meevalt – je wil je collega’s het liefst achter het behang plakken – is het belangrijk om de bijeenkomsten leuk en behapbaar te houden. Hou de bijeenkomsten kort, hooguit 2 uren achter elkaar. Een hele dag houdt niemand vol. Zo hou je rekening met de agenda van anderen en is het aantrekkelijker om wel te komen. Je kunt beter vaker iets organiseren, dan te lang.

Nog niet gestart met het omgevingsplan? Een Start-Omgevingsplan helpt je snel op weg! Meer lezen

Geen begrippen in omgevingsplan?

Voordat ik hier op in ga, ben ik benieuwd wat je écht dacht toen je hoorde over alweer een uitstel van de Omgevingswet? ‘Alweer?’, ‘Van uitstel komt afstel?’ of ‘Gelukkig, hopelijk gaat het niet door’. Iedereen denkt er anders over. Bij het nieuwe uitstel naar 1 januari 2024 ligt een sceptische of cynische houding op de loer. Niet goed voor je gezondheid.

Om zo’n houding te voorkomen heb ik me afgesloten van het politieke gezwabber, omdat ik zeker weet dat de Omgevingswet er komt. Vroeg of laat. We hebben nu in elk geval meer tijd om met het omgevingsplan te oefenen. En dat is positief!

De Omgevingswet is een ICT-project en geen wetgevingsproject. Veel juristen zullen daar anders over denken. De juristen staan aan de zijkant. Het omgevingsplan wordt gedomineerd door ‘machine-denken’ en dat is wennen voor onze beroepsgroep. We voelen weerstand. Alleen al het denken vanuit activiteiten is zó anders dan we als juristen, planologen en beleidsmedewerkers gewend zijn.

Toen ik voor de eerste keer het TPOD omgevingsplan en IMOW doornam kreeg ik ook hoofdpijn. Zoals ik in het vorige blog aangaf kost het ‘bestemmingsplan-denken’ loslaten tijd. Accepteer dat. Neem nu de begrippen. Ook wij hadden de neiging die 1-op-1 over te nemen uit de geldende bestemmingsplannen. Was fijn om mee te beginnen :-). Gaf houvast. Hebben we allemaal weer geschrapt.

Neem geen begrippen meer op in het omgevingsplan – Helemaal niet meer? Alleen de noodzakelijke. Begin dus niet automatisch met begrippen in artikel 1.1 in het casco. Dat zijn we gewend, maar het hoeft niet. In bestemmingsplannen namen we vaak klakkeloos de begrippen over van de oude bestemmingsplannen. Bekijk na het opstellen van de regels of het nodig is termen uit die regels te definiëren. Zijn ze onduidelijk zonder verklaring van het begrip?

Durf je te vertrouwen op het woordenboek van Van Dale of algemeen spraakgebruik? Het devies van de wetgever is vertrouwen en loslaten. Volgens de wetgever moeten we terughoudend zijn met het opnemen van begrippen in het omgevingsplan. De Raad van State volgt die lijn ook in de rechtspraak, al jaren. Kijk maar naar uitspraak ABRS 24 december 2019, no. 201709204/1/R3, in r.o. 6.2.

Definieer dus alleen het noodzakelijke!

VNG-casco niet klakkeloos overnemen

Een casco moet zorgen voor een goed basisontwerp voor het omgevingsplan. Het is een belangrijke kapstok voor de verdere uitbouw. Veel gemeenten beginnen met het VNG-casco. Op zich niets mis mee om mee te starten. Realiseer je dat het geen blauwdruk is. De opbouw mag echt anders!

Het belangrijkste bij het maken van een casco is het ‘bestemmingsplan-denken’ los te laten. En dat is voor onze beroepsgroep – juristen en planologen – heel lastig :-). De meesten van ons denken nu eenmaal vanuit gebieden, bestemmingen, regels en juridische samenhang. Bij een casco voor het omgevingsplan moet je denken vanuit de activiteiten. En dat is wennen.

Bestemmingsplan-denken loslaten kost tijd – Neem nu de bestemming ‘Gemengd’. We zijn geneigd dit voort te zetten in ons denken. Maar gemengde activiteiten kun je splitsen in woonactiviteiten, bedrijfsactiviteiten, enzovoorts. Hoe bereik je samenhang en splits je dat vervolgens toch in losse activiteiten voor het casco?

Heen-en-weer-slingeren tussen techniek, juridisch denken en gebieden – Af en toe duizelt het. Of je wilt het bijltje erbij neergooien. Je loopt helemaal vast. Het is heel normaal bij het maken van een casco. Het is belangrijk om regelmatig te overleggen met ICT-ers over je regelontwerp.

Belangrijke praktijktip! Ga regelmatig sparren met ICT-ers van de omgevingsplan-software over het regelontwerp in het casco. Met hun feedback kun je weer verder en pas je het ontwerp aan. En bedenk: fouten maken hoort erbij!

Binnen 4 maanden een casco-omgevingsplan onmogelijk? Vanaf 1 juli 2023 moet elke gemeente het tijdelijke deel van het omgevingsplan kunnen wijzigen met nieuwe regels! Met een start-omgevingsplan maakt de gemeente een flinke stap richting Omgevingswet:

• een kant-en-klaar casco afgeleverd in software
• op maat gemaakt voor gemeente
• bespaart veel tijd en voorkomt dubbelwerk
• inclusief milieuregels Bkl, provinciale instructieregels en bestemmingsplannen

Bel of mail ons voor meer informatie. We helpen je graag!