Omgevingsplanblog

Laaghangend fruit in de Bruidsschat? Trillingen!

Door RO-ers bij gemeenten wordt de Bruidsschat gezien als ‘iets dat voor de omgevingsdienst is‘. Of ‘dat nemen we t.z.t. nog wel op‘. Het onderwerp heeft geen prioriteit voor het nieuwe omgevingsplan. De focus voor de opbouw van het nieuwe omgevingsplan ligt vooral bij de grote onderwerpen, zoals geluid. En dat is nou net het probleem. De onderwerpen zijn té groot. Waar begin je?

Onderschat vooruitschuiven niet – De gemeente heeft immers tot 2032 de tijd om een selectie uit de Bruidsschat te maken en te verplaatsen naar het nieuwe deel omgevingsplan. Dus wat doen wij mensen? Vooral vooruitschuiven: ‘Er moet eerst nog beleid gemaakt worden‘. Je kunt eindeloos vooruitschuiven… er is altijd wel een reden te vinden.

Een nieuw omgevingsplan opbouwen, dus de opbouw van het casco en het vullen met nieuwe regels, is vooral ook psychologie. Wij mensen houden niet van veranderingen en houden graag vast aan het oude en bekende. Ja, niets menselijks is me vreemd :-).

De afgelopen 3 jaren zijn wij bezig geweest met de opbouw van casco’s-op-maat voor 5 gemeenten. Heel leerzaam en het was vooral ook heel hard werken, dealen met weerstand, weg willen lopen, doorzetten en afzien. Het heeft ook veel opgeleverd: veel nieuwe inzichten in de opbouw van een casco, een 6 STAPPEN-aanpak, het platform start-omgevingsplan en vooral ook veel mensenkennis.

Dealen met weerstand van collega’s, stroef samenwerken, verdwalen in wetgeving en STOP-TPOD, abstracte handreikingen, etc. Je leest er nooit over. Het wordt erg onderschat in het proces van het nieuwe omgevingsplan.

Wat ik vooral hoor van RO-ers: ‘we hebben het veel te druk‘. Klopt, er ligt nog veel werk van aanvragen die vóór 1 januari 2024 zijn ingediend. Moet allemaal afgehandeld worden door weinig mensen. Toch is het ook een kwestie van prioriteiten stellen en een paar uurtjes per week in je agenda dichttimmeren voor het nieuwe omgevingsplan. Leg je smartphone weg en begin. Het gaat niet vanzelf, jij moet ook moeite doen.

Begin met een kleine stap – Dé manier om iets heel groots als een nieuw omgevingsplan aan te pakken is: heel klein beginnen. Als de stap te groot is, beginnen we niet. We schuiven het vooruit en het wordt een nog grotere drempel. Ga dus niet alleen af op lijstjes die de VNG maakt of die de wetgever belangrijk vindt. Betrek vooral ook de menselijke factoren bij de aanpak, zoals weerstand en de angst om fouten te maken.

Waarom trillingen? De Bruidsschat bestaat uit een ratjetoe van regels die veelal niet in lijn zijn met de instructieregels uit het Bkl of de eis van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties uit de Omgevingswet. Onderwerpen als geluid en externe veiligheid moeten eigenlijk als eerste aangepakt worden. Dit zijn alleen héle grote en vrij ingewikkelde onderwerpen. Vooral geluid. Laat dat dus even rusten. Begin eerst met het laaghangend fruit.

Laaghangend fruit uit de Bruidsschat is: trillingen. Dat onderwerp is behapbaar en relatief eenvoudig.

Hoe begin je met trillingen? In het tijdelijk omgevingsplan is het onderwerp opgenomen in paragraaf 22.3.5. Voor het nieuwe omgevingsplan is het de bedoeling dat je de regels uit de Bruidsschat kritisch bekijkt en selecteert welke artikelen mee kunnen naar het nieuwe omgevingsplan. In deze stap bekijk je ook de instructieregels over trillingen in het Bkl. Die staan in paragraaf 5.1.4.4 Bkl. Die ga je vergelijken. Dat kun je het beste doen met de omgevingsdienst. Dat doe je niet door een open vraag te stellen, maar een voorzet van regels aan de omgevingsdienst te sturen. Het is dan ook voor hun concreter en beter toetsbaar.

Voorbeeldregels trillingen – We hebben alvast een voorzet voor regels gemaakt. In de download tref je meer informatie aan. Lees die goed door.

–> Download: voorbeeldregels trillingen

Wil je meer downloads of kant-en-klare regels ontvangen? Doe dan mee met de oefensessies ‘Zo sloop je de Bruidsschat!‘.

Wil je hulp bij de opbouw van het nieuwe casco-omgevingsplan? Doe dan mee met de oefensessies  ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan!‘ De start is in maart 2024.

Voor meer informatie, bel 010 – 307 2273 of mail. We vertellen je graag meer.

*Direct aanmelden via onderstaand formulier kan ook. Het verplicht je tot niets. We nemen eerst telefonisch contact op en spreken het met je door. Daarna beslis je of het iets voor je is.

TAM-IMRO omgevingsplan: wel of niet doen?

Waarschijnlijk vind je dit een rare vraag. Jullie afdeling heeft er immers al voor gekozen. Een zucht van verlichting, we kunnen door met het ‘oude, vertrouwde IMRO’. Wij mensen houden nu eenmaal niet van verandering. Dat vinden we eng en onzeker.

Oorspronkelijk was TAM-IMRO bedoeld als noodverband: bij urgente gebiedsontwikkelingen mag de inwerkingtreding van het nieuwe stelsel (DSO) niet vertragend werken. Vind ik ook geen slecht idee. Het DSO is in ontwikkeling, bevat nog allerlei kinderziektes die er eerst uit moeten. Dat kost nu eenmaal tijd. Initiatiefnemers met hun plannen mogen daarvan niet de dupe worden. Logisch, is niets op tegen.

Met 2 systemen werken: onnodig moeilijk doen – Formeel kan tot 1 januari 2025 nog gebruik gemaakt worden van de TAM-IMRO standaard bij wijziging van het omgevingsplan. Voor 1 jaar is dat ook prima. Niets op tegen. Maarrr – je voelt ‘em al aankomen – dit gaat naar alle waarschijnlijk gewoon verlengd worden. Is dat erg?

Ja, met 2 systemen werken over meerdere jaren is heel onhandig. Het wordt er ook qua zichtbaarheid voor de gebruiker in het nieuwe omgevingsloket niet duidelijker op. De VNG heeft 3 kernvereisten geformuleerd, die zelfs doorgewinterde RO-professionals meerdere keren moeten lezen om het te begrijpen.

Een ode aan geknakte gemeentelijke koplopers – Een ander belangrijk nadeel is dat de gemeentelijke koplopers – de ambitieuze RO-medewerkers die al ver zijn met hun STOP-TPOD standaard voor het nieuwe deel van het omgevingsplan – mentaal knakken. Het is heel vermoeiend om jarenlang te maken te krijgen met wederom uitstel. Meerdere keren uitstel van de Omgevingswet, en nu weer uitstel van de noodzaak tot het gebruik van de STOP-TPOD standaard. Ik heb met ze te doen. Het zijn moedige en creatieve ambtenaren die Nederland zo hard nodig heeft.

Hou vol!

P.S. Zijn jullie onverhoopt nog niet begonnen met een basisstructuur voor het nieuwe omgevingsplan? Bekijk dan ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan‘. Dit is alleen bedoeld voor ambitieuze RO-medewerkers bij gemeenten die regie willen over de inhoud en structuur van het nieuwe omgevingsplan.

Het is erg belangrijk voor een gemeente om zelf na te denken over de inhoud en structuur voor het nieuwe omgevingsplan. Laat dus niet alles over aan een stedenbouwkundig bureau.

Gemeenten besteden veel te veel uit. De afgelopen 13 jaar is de gewoonte ontstaan bij afdelingen ruimtelijke ordening om vrijwel alles op het gebied van ruimtelijke planvorming uit te besteden aan stedenbouwkundige bureaus.

De gemiddelde RO-medewerker bij een gemeente is verworden tot een doorgeefluik tussen aanvrager, adviesbureau en omgevingsdienst. De RO-ambtenaar staat aan de zijkant van het voetbalveld en doet zelf niet actief mee. Zo jammer!

Dat is eigenlijk heel vreemd. De meeste medewerkers op die afdelingen bij de gemeente zijn hoog opgeleid (HBO of WO). Zeg nou zelf: je kunt toch veel meer dan planologische procedures begeleiden, andermans werk controleren of mails doorsturen naar de omgevingsdienst? Heel gek dat het zo gaat, want veel kennis blijft zo onbenut en wordt ook niet echt gestimuleerd. Dat kan echt anders!

Waarom bij het omgevingsplan?

• het omgevingsplan is voor iedereen nieuw, ook voor bureaus. Iedereen begint min of meer opnieuw
• taak van de gemeente: het vaststellen van een omgevingsplan is een gemeentelijke taak, daar hoort ook inhoudelijke kennis bij
• Regie terug in planvorming: de gemeente moet de lijnen uitzetten bij planvorming, niet de marktpartijen.
• Inhalen van achterstand: zonder praktische oefeningen met het omgevingsplan, doe je geen praktische kennis op. Ga er dus mee werken.
• Doorbreken van vicieuze cirkel: het opbouwen van een nieuw omgevingsplan kost tijd. Door er nu mee te beginnen, doe je kennis op en bouw je gestaag aan het nieuwe omgevingsplan.
• Het is leuk om nieuwe kennis op te doen!

Hoe begin je?

Om een goed begin te maken, helpen wij je graag op weg. Doe mee met de cursus ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan!‘. In 10 praktische sessies bouw je samen met je collega’s aan het nieuwe omgevingsplan. Meer lezen.
Eerst uitproberen? Doe mee met een proefles.

Regie omgevingsplan moet naar gemeente!

De afgelopen 13 jaar is er de gewoonte ontstaan bij gemeenten dat vrijwel alles op het gebied van ruimtelijke planvorming wordt uitbesteed aan stedenbouwkundige bureaus en adviesbureaus. Ik zie dat al enige tijd met lede ogen aan. De ambtenaar ruimtelijke ordening (RO-medewerker) is verworden tot een doorgeefluik tussen aanvrager, adviesbureau en omgevingsdienst. Dat is heel vreemd want de meeste RO-medewerkers bij gemeenten zijn hoog opgeleid (HBO en WO). Ze kunnen veel meer dan planologische procedures begeleiden of mails doorsturen. Veel kennis blijft op deze manier onbenut en wordt ook niet gestimuleerd.

Een organisatie die alles uitbesteed is hol van binnen. Er is amper nog kennis aanwezig. Getalenteerde hoogopgeleide medewerkers raken op den duur gefrustreerd en vertrekken na een paar jaar. Het is ook niet aantrekkelijk om bij zo’n organisatie te werken. Daarnaast is het ook maatschappelijk onverantwoord. Het is de taak van een gemeente lijnen uit te zetten op het gebied van de ruimtelijke ordening in de gemeente en besluiten te nemen, zoals het verlenen óf weigeren van vergunningen.

Voorbereiding van besluiten is de grootste oorzaak van vertraging van bouwprojecten – Met alle uitdagingen waar we nu mee te maken hebben, zoals huizentekort, klimaatverandering en energietransitie, heeft Nederland gemeenten nodig met krachtige en kundige medewerkers. Medewerkers die in staat zijn besluiten goed voor te bereiden voor het college en de raad, zoals voor vergunningen en plannen. De voorbereiding van besluitvorming moet sneller. Initiatiefnemers van plannen moeten sneller weten waar ze aan toe zijn: meewerken, bijstellen of weigeren. Dat gaat niet zonder ervaring en kennis van zaken van RO-ambtenaren. Vooral de voorbereiding van planologische procedures duurt nu eindeloos lang. De hete aardappel wordt vaak doorgeschoven: geen beslissing durven nemen door een groot gebrek aan kennis, de Omgevingsdienst schopt de bal weer terug naar de gemeente, en een gebrek aan moed om ook eens in een vroeg stadium NEE te zeggen tegen een project. De markt heeft behoefte aan duidelijkheid.

Het is maatschappelijk onverantwoord om vrijwel alles op het gebied van de ruimtelijke inrichting van een gemeente uit te besteden aan marktpartijen. Het nog meer verkorten van procedures is geen oplossing, wel het opleiden van eigen medewerkers, ervaring laten opdoen van denkwerk en meer inhoudelijk werk zelf doen. Het is te belangrijk om dat geheel aan de markt over te laten.

Gemeente roept vanaf de zijlijn en doet zelf niet mee. De RO-medewerker bij een gemeente, zoals omgevingsjuristen, planologen en beleidsmedewerkers, staan nu veel te vaak aan de zijkant van het voetbalveld en doen zelf niet mee. Ze beoordelen met weinig kennis plannen van marktpartijen. Dit tot grote ergernis van veel ontwikkelaars en andere initiatiefnemers van bouwplannen. Er wordt vanaf de zijlijn geroepen dat het voetbalspel beter moet en er is vaak veel kritiek op de voetballers. Roepen vanaf de zijlijn is echter gemakkelijker dan zelf in het veld staan. Dat geldt ook voor ruimtelijke plannen maken en het opstellen van visies. De RO-ambtenaar moet zelf weer plannen gaan maken en nadenken over regie en inhoud.

Mag er dan niets meer uitbesteed worden? Natuurlijk wel, maar het moet wel aanzienlijk verminderd worden. Het evenwicht is nu helemaal zoek, dat moet terug. Een sterke gemeente is nodig naast dominante marktpartijen. Geen zwakke gemeente zonder kennis in huis.

De Omgevingswet is dé kans om de regie weer terug te nemen voor de gemeente. Het omgevingsplan is nieuw voor iedereen, ook voor adviesbureaus en stedenbouwkundige bureaus. Dat betekent dat iedereen met dezelfde kennis begint aan het avontuur dat omgevingsplan heet. Een omgevingsplan maken begint bij de basis: je moet uitproberen, software leren kennen, lezen, testen en fouten durven maken. Het is jammer dat RO-ambtenaren dat niet meer durven. Ze zijn gewend geraakt aan het uitbesteden en denken dat ze het zelf niet kunnen. De Pavlov-reactie bij de gemeente bij alles wat nieuw is en moeilijk: ‘dit gaan we uitbesteden’. ‘Ik heb hier geen tijd voor’. Er zit veel angst en onzekerheid achter deze smoezen.

De Omgevingswet is een grote reis, van vallen en opstaan. Donkere steegjes inlopen, een omweg maken en weer vorderingen maken. Voor ons bedrijf was een grote les: met weerstand omgaan, van collega’s die alles bij het oude willen laten, excel-denken loslaten, bestemmingsplan-denken verlaten en fouten durven maken. Ook de angst om als deskundige te falen. Je werkt immers al meer dan 20 jaar in dit vakgebied. Door iets nieuws te leren wordt je werk weer een stuk interessanter en leuker. Je zult alleen wel kennis moeten op doen. Het gaat niet vanzelf! Ga dus beginnen.

Hoe? Doe mee met de praktische cursus ‘In 6 stappen naar een nieuw omgevingsplan!‘. Speciaal voor RO-medewerkers van gemeenten. Meer lezen of neem contact op. We vertellen je graag meer.